Kim chỉ nam số 1: Hiểu biết sâu rộng về đời sống xã hội
Nghị luận xã hội là bàn bạc về một vấn đề của xã hội. Do đó, để làm tốt được dạng bài này, bạn cần trang bị cho mình một vốn hiểu biết sâu rộng về đời sống xã hội qua các nguồn tri thức.
Xã hội chẳng ở đâu xa mà ở quanh chúng ta. Nó là gia đình, là bạn bè, trường lớp, khu phố, … Kiến thức xã hội sẽ thu được nhờ sự quan sát, suy ngẫm, sự rung động, yêu thương và bất bình. Bằng việc tham gia các hoạt động của xã hội bạn sẽ thực sự được trải nghiệm. Chính điều đó làm bài văn của bạn sẽ thật hơn, đời và thuyết phục hơn. Bên cạnh việc thu nhặt kiến thức từ sự trải nghiệm bản thân, bạn cũng có thể gián tiếp tích lũy hiểu biết bằng việc chăm chỉ đọc sách, lướt web, đọc báo, nghe thời sự để cập nhật tin tức và tình hình xã hội. Những câu chuyện có thật về một con người, kết quả của những cuộc thống kê, thăm dò, nghiên cứu,… là những dẫn chứng ‘hùng hồn’ nhất cho bài viết của bạn.
Kim chỉ nam số 2: Biết cách phân loại và áp dụng phương pháp cho từng kiểu đề
Trong đề thi tốt nghiệp hay đại học, nghị luận xã hội thường xuất hiện dưới hai dạng đề: nghị luận về một tư tưởng đạo lí và nghị luận về một hiện tượng đời sống.
Khi gặp một đề nghị luận xã hội, đừng cắm đầu cắm cổ làm bài ngay, phân tích đề bài trước đã! Dùng bút gạch chân keyword, sau đó phân loại dạng bài. Đó là nghị luận về tư tưởng đạo lí hay nghị luận về một hiện tượng đời sống? Vì tương ứng với từng kiểu đề, chúng mình sẽ có những phương pháp riêng. Tuy nhiên, bạn vẫn cần nhớ nằm lòng những điều chung dưới đây:
- Dù ở dạng nào thì trong phần mở bài bạn cũng phải đưa ra được vấn đề cần bàn bạc và nhận định của cá nhân về vấn đề đó.
- Trong phần thân bài bạn sẽ phân tích đề theo hai hướng: nghị luận về hiện tượng đời sống hoặc nghị luận về một tư tưởng đạo lý, nếu là đời sống, bạn cần chỉ rõ thực trạng của hiện tượng đó trong đời sống hiện nay. Mức độ nghiêm trọng ra sao? Một vài dẫn chứng cho tình hình đó. Nếu có thể thì nêu rõ hậu quả của hiện tượng xấu hoặc ý nghĩa của hiện tượng tốt. Đi tìm nguyên nhân của những hiện tượng xấu này. Khách quan là gì và chủ quan ở đâu. Đối với những hành vi, hiện tượng tốt, thì bạn đề cao hiện tượng đó và phê phán những hiện tượng trái ngược. Một phần cũng khá quan trọng là chỉ rõ giải pháp của cá nhân mình và sau đó là sự chung tay của toàn xã hội.
- Nếu dạng bài của bạn là nghị luận về một tư tưởng đạo lí thì bạn cần Giải thích ý nghĩa nội dung của tư tưởng, đạo lí hoặc câu nói được nêu ra trong đề bài, bình luận về sự đúng- sai, đủ- thiếu của ý kiến đó, liên hệ thực tế: khẳng định những tấm gương tốt, phê phán những biểu hiện tiêu cực và cuối cùng là rút ra bài học về nhận thức cũng như hành động của bản thân thông qua đạo lí, tư tưởng hoặc ý kiến đó.
Điều quan trọng là đừng quên khẳng định lại tính đúng đắn hoặc sai trái của hiện tượng, tư tưởng đã nghị luận bên trên nhé!